علت واریس پا: دلایل اصلی، عوامل خطر و نکات پیشگیری [آپدیت ۱۴۰۴]
واریس پا چیست؟
واریس پا به رگ‌های سطحی گشاد، پیچ‌خورده و برجسته‌ای گفته میشود که اغلب در پاها دیده می‌شوند.
این مشکل زمانی رخ می‌دهد که دریچه‌های وریدی (رگ‌هایی که خون را به قلب بازمی‌گردانند) عملکرد درستی نداشته باشند.
در نتیجه، خون به‌جای حرکت به سمت قلب، در رگ‌ها تجمع یافته و باعث ایجاد واریس میشود.
علائم واریس ممکن است شامل درد، احساس سنگینی، خارش یا تورم در پاها باشد. در موارد شدید، حتی زخم‌های پوستی نیز ممکن است ایجاد شوند.
علت واریس پا
دلایل اصلی برای پیشگیری و درمان واریس، ابتدا باید علت واریس را به‌خوبی بشناسیم.
در ادامه، مهم‌ترین دلایل ایجاد واریس پا را بررسی می‌کنیم:
1. ضعف دریچه‌های وریدی: شایع‌ترین علت واریس مهم‌ترین دلیل واریس، نقص در عملکرد دریچه‌های وریدی است. این دریچه‌ها خون را به سمت قلب هدایت می‌کنند، اما اگر ضعیف شوند، خون به سمت پایین جریان یافته و در رگ‌ها جمع میشود. این تجمع باعث گشاد شدن رگ‌ها و بروز واریس میشود.
2. ژنتیک: یک عامل کلیدی واریس سابقه خانوادگی یکی از دلایل مهم در بروز واریس است. اگر والدین یا خویشاوندان شما واریس داشته‌اند، احتمال ابتلای شما به این مشکل بیشتر است.
3. ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت: شغل‌هایی که نیاز به ایستادن طولانی (مانند معلمی) یا نشستن مداوم (مانند کارمندی) دارند، فشار زیادی به وریدهای پا وارد می‌کنند و از دلایل شایع واریس هستند.
۴.چاقی و اضافه‌وزن: وزن اضافی فشار بیشتری به رگ‌های پا وارد می‌کند و بازگشت خون به قلب را مختل می‌سازد. چاقی یکی از دلایل شایع واریس است
5. بارداری
تغییرات هورمونی و فشار ناشی از رشد جنین در دوران بارداری می‌توانند از علت واریس باشند. خوشبختانه، واریس بارداری اغلب پس از زایمان بهبود می‌یابد.
6. افزایش سن
با بالا رفتن سن، دیواره رگ‌ها و دریچه‌های وریدی ضعیف‌تر می‌شوند. این موضوع یکی از دلایل طبیعی ایجاد واریس است.
7. تغییرات هورمونی
هورمون‌های زنانه، به‌ویژه استروژن، می‌توانند رگ‌ها را شل کرده و واریس ایجاد کنند . این مشکل در دوران بارداری، یائسگی یا با مصرف داروهای هورمونی شایع‌تر است.
8. فعالیت‌های سنگین
فعالیت‌هایی مانند وزنه‌برداری یا ورزش‌های سنگین در افراد مستعد می‌توانند فشار زیادی به رگ‌ها وارد کرده و به همین دلیل واریس در این ورزشها بیشتر دیده میشود .
عوامل خطر ابتلا به واریس
علاوه بر دلایل اصلی، برخی عوامل خطر احتمال بروز واریس را افزایش می‌دهند:
جنسیت: زنان به دلیل تغییرات هورمونی بیشتر در معرض واریس هستند.
سبک زندگی کم‌تحرک: کمبود حرکت جریان خون را مختل می‌کند.
سیگار کشیدن: می‌تواند به دیواره رگ‌ها آسیب برساند.
آسیب‌های قبلی به پاها: مانند لخته شدن خون در وریدها.
آمار و حقایق درباره واریس
طبق گزارش انجمن ملی واریس ایالات متحده (NVA)، حدود ۲۵ درصد از بزرگسالان در آمریکا به واریس مبتلا هستند.
مطالعه‌ای در انگلستان نشان می‌دهد ۵۰ درصد از زنان بالای ۵۰ سال با این مشکل مواجه‌اند.
علت واریس اغلب به عوامل ژنتیکی و ایستادن طولانی‌مدت نسبت داده میشود (منبع: VeinHealth.org).
نمودار شیوع واریس: علت‌ها و درصد فراوانی
این نمودار نشان می‌دهد که عوامل ژنتیکی و ایستادن طولانی‌مدت بیشترین تأثیر را در بروز واریس دارند.
چگونه از واریس پا پیشگیری کنیم؟
با چند تغییر ساده در سبک زندگی می‌توانید از بروز واریس یا بدتر شدن آن جلوگیری کنید:
ورزش منظم: پیاده‌روی، شنا یا یوگا جریان خون را بهبود می‌بخشند.
کنترل وزن: وزن سالم فشار روی رگ‌ها را کاهش می‌دهد.
جوراب واریس: این جوراب‌ها به بهبود جریان خون کمک می‌کنند.
اجتناب از ایستادن یا نشستن طولانی: هر ۳۰ دقیقه کمی حرکت کنید.
بالا نگه داشتن پاها: هنگام استراحت، پاها را بالاتر از قلب قرار دهید.
درمان‌های مؤثر واریس
اگر واریس باعث ناراحتی شده، روش‌های درمانی مؤثری وجود دارند:
اسکلروتراپی: تزریق ماده‌ای برای بستن رگ‌های واریسی.
لیزر درمانی: روشی کم‌تهاجمی که در کمتر از یک ساعت انجام میشود.
رادیوفرکانسی (RF): استفاده از امواج رادیویی برای درمان رگ‌ها.
چسب واریس: روشی نوین برای بستن رگ‌های مشکل‌داربدون استفاده از سوزن های بی حسی .
جراحی: در موارد شدید برای برداشتن رگ‌های واریسی.
جمع‌بندی
دانستن دلایل واریس، از ضعف دریچه‌های وریدی و عوامل ژنتیکی گرفته تا چاقی، بارداری و افزایش سن، به شما کمک می‌کند تا از این مشکل پیشگیری کنید.
با رعایت نکات ساده مانند ورزش و استفاده از جوراب واریس، خطر ابتلا به واریس را کاهش دهید. اگر علائم واریس شدید شد، حتماً به پزشک متخصص عروق مراجعه کنید. آگاهی از این عوامل، اولین قدم برای داشتن پاهایی سالم‌تر است!
