علت و علائم واریس پا در جوانی

واریس یکی از شایع‌ترین بیماری‌های انسان است. سی درصد افراد به نحوی درگیر این بیماری هستند. بعضی مشکلات زیبایی دارند و بعضی دیگر از سنگینی درد و خستگی شاکی هستند و در مواردی مشکلات پیشرفته‌تر است.

رگ‌های واریسی در همه اندام‌ها از جمله دست، شکم، ناحیه تناسلی، صورت و حتی دستگاه گوارشی (مری) ممکن است ایجاد شوند ولی چون فشار وریدی در پاها بیشتر است واریس پا شایع‌تر از سایر نقاط بدن است.

واریس چیست؟

سیستم گردش خون از سه دسته رگ تشکیل شده است. سرخرگ، سیاهرگ و مویرگ که وظیفه خون‌رسانی در بدن را به عهده دارند.

وریدها خون را از اندام‌ها به قلب بازمی‌گردانند. اگر به هر علتی برگشت خون با اختلال مواجه شود، خون در وریدها به عقب برمیگردد و در وریدها خون جمع شده، به‌مرور سیاهرگ‌ها گشاد و به‌صورت رگ‌های پیچ‌خورده، برجسته و گره‌دار درمی‌آیند و دچار نارسائی می‌شوند. به این وریدهای نارسا در اصطلاح واریس گفته می‌شود.

 علائم واریس پا

شایع‌ترین نشانه‌های این بیماری عبارت‌اند از:

• رگ‌های متورم و طنابی که اغلب در اطراف مچ و ساق به چشم می‌خورد.
• درد و سنگینی پا عصر ها  بیشتر می شود و با نشستن و ایستادن طولانی تشدید می‌شود.
• خارش معمولاً در اطراف مچ بیشتر است.
• سوزش و مور، مور.
• کرامپ یا درد ناگهانی عضلات ساق پا که در هنگام خواب بروز می‌کند. کوتاه‌مدت ولی آزاردهنده است.
• پای بیمار بی‌قرار است آرامش ندارد و مکرر پاها را حرکت می‌دهد.
• تغییر رنگ پوست که در قسمت پایین ساق و مچ واضح‌تر است.
• ورم اطراف مچ در موارد واریس مزمن دیده می‌شود.
• سرگیجه در واریس‌های شدید مخصوصاً در سن بالاتر عارض می‌شود طوری که وقتی بیمار از جایش بلند می‌شود دچار حالت سرگیجه می‌شود که به آن اصطلاحاً سرگیجه وضعیتی گفته می‌شود.

در این ویدئو از علت و علائم واریس صحبت می‌شود:

آیا هر رگ برجسته‌ای واریس است؟

هر رگ برجسته‌ای را نباید بیماری واریس دانست. در برخی افراد به‌صورت طبیعی عروق بدن برجسته هستند ولی مشکلی از نظر عملکرد ندارند. در افراد لاغر به دلیل فقدان لایه چربی زیرپوست رگ‌های معمولی بدن به شکل رگ‌های واریسی دیده می‌شوند. ورزشکاران و افراد فعال در رشته پرورش اندام هم رگ‌های برجسته‌ای در پاها یا دست‌ها دارند که معمولاً واریس نیستند.

علت واریس چیست؟

علت اصلی ایجاد واریس نارسایی یا اختلال عملکرد دریچه‌های لانه‌کبوتری است. یعنی در حالت ایستاده خون بر خلاف جهت به عقب برمی‌گردد و در پاها تجمع می‌یابد به دنبال آن علائم خستگی، سنگینی پا وریدهای برجسته و مویرگی و سایر مشکلات به‌مرور پدیدار می‌شوند.

چه عواملی باعث نارسایی دریچه‌های لانه‌کبوتری می‌شوند؟

• سن بالا (مهم‌ترین عامل)
• ارث و سابقه خانوادگی
• چاقی مخصوصاً چاقی شکمی
• یبوست شدید
• پوشیدن لباس‌های تنگ
• بارداری و اختلالات هورمونی که در خانم‌ها شایع‌تر است
• ایستادن و یا نشستن طولانی‌مدت در بعضی مشاغل

علت واریس در جوانی

واریس اصولاً بیماری میان‌سالی و دوران پیری است. بروز بیماری در سنین پایین‌تر و بخصوص در جوانان غیرعادی تلقی می‌شود.

در فرد جوانی که با علائم و نشانه‌های سنگینی درد و خستگی و رگ‌های برجسته روی پاها مراجعه می‌کند ممکن است یکی از دلایل زیر مطرح باشد:

1. زمینه ارثی شدید
2. تغذیه نامناسب مانند مصرف بیش از اندازه غذاهای کنسروی که باعث کاهش ریزمغذی‌های ضروری مانند ویتامین‌های گروه B می‌شود.
3. انجام ورزش‌های سنگین غیرمتعارف مانند بدنسازی غیراصولی که فشار بیش از حد تحمل فرد به پاها و سیاهرگ‌ها وارد آورد.
4. سیگارکشیدن از سنین پایین.
5. پوشیدن لباس‌های بسیار تنگ در بالاتنه مانند گن‌های لگن و شکم
6. مصرف داروهای هورمونی ضدبارداری
7. بارداری
8. رژیم‌های کاهش وزن سریع
9. بیماری‌هایی مانند کم‌کاری تیروئید.

کاهش وزن سریع علت واریس جوانی

کم‌کردن بی‌ضابطه و سریع وزن باعث به هم خوردن متابولیسم طبیعی بدن انسان می‌شود. فرد انتظار دارد وقتی نمی‌خورد چربی‌ها بسوزد و لاغر شود ولی اگر سرعت کاهش وزن بیش از حد نرمال باشد عضلات و بافت همبندی اسکلت هم در کنار چربی می‌سوزد. یکی از عوارض آن کاهش حجم عضلات و تحلیل بافت نگهدارنده است.

یکی از صدمات به بافت همبندی وریدها وارد می‌شود جداره وریدها ضعیف شده و دریچه‌های لانه‌کبوتری به‌درستی عمل نمی‌کنند خون پس می‌زند و زمینه بیماری واریس فراهم می‌شود.

واریس مادرزادی چیست؟

واریسی که از زمان کودکی یا حتی از زمان تولد بروز می‌کند واریس مادرزادی است.

سندرم کلیپل ترنانی klippel ternaunay syndrome یکی از انواع مادرزادی است که سه مشخصه اصلی در مبتلایان وجود دارد:

• واریس طنابی
• ماه‌گرفتگی پوستی
• بزرگ‌شدن اندازه پا

این بیماران در معرض خطر لخته شدن خون در رگ‌ها هستند و توصیه می‌شود رگ‌های بزرگ واریسی برای پیشگیری از لخته درمان شوند. امکان برگشت این رگ‌های بزرگ پس از درمان در بیماری کلیپل ترنانی بسیار زیاد است لذا پوشیدن جوراب واریس به مبتلایان توصیه می‌شود.

استریا یا ترک پوستی واریس نیست!

ترک‌های پوستی که به آن استریا هم می‌گویند گاهی اوقات با رگ‌های عنکبوتی اشتباه گرفته می‌شوند. این ترک‌ها در اثر ازهم‌گسیختگی لایه درم ایجاد می‌شوند و در زمان تشکیل رنگ قرمز یا بنفش – قرمز دارند و رفته، رفته کم‌رنگ می‌شوند ولی از بین نمی‌روند. این ترک‌ها در دوران رشد سریع مثل دوره بارداری، بلوغ و یا افزایش وزن شدید و معمولاً در سه ماه آخر بارداری بروز می‌کنند. البته تغییرات هورمونی در بلوغ، بارداری و نیز هورمون‌های مورداستفاده در بدنسازی و هورمون‌درمانی هم در ایجاد این ترک‌ها دخیل هستند این رگه‌ها ناشی از مشکل وریدی نیستند و بهتر است با متخصص پوست در مورد آنها مشورت شود.

آیا غلظت خون باعث واریس می‌شود؟

غلظت خون با آزمایش CBC مشخص می‌شود.  ویدیو زیر با علائم و خطرات غلظت خون آشنا می‌شوید و دکتر اقدسی به این سؤال که غلظت خون باعث واریس می‌شود یا خیر پاسخ می‌دهند.

چگونه سیگار زمینه ساز بیماری واریس است؟

سیگار حاوی دو ماده بنام‌های نیکوتین و مونوکسید کربن است. هر دوی این مواد اثر سمی بر روی قلب و وریدها دارند. مصرف درازمدت سیگار باعث اختلال عملکرد دریچه‌های وریدی و نارسا شدن آنها می‌شود. که پیش‌زمینه گشاد شدن و واریسی شدن رگ‌ها است.

جالب است بدانید اثر سیگار در شریان‌ها باعث تخریب جداره و تنگ شدن شریان است درحالی‌که سیگار روی وریدها اثر عکس داشته و آنها را گشاد می‌کند.

سؤالات شایع بیماران

خوراکی‌هایی که برای بیماری واریس مضر هستند، کدام‌اند؟

غذا اثر حیاتی بر گردش خون بدن دارد.

تغذیه صحیح می‌تواند باعث تقویت دیواره‌ها و دریچه‌های لانه‌کبوتری داخل سیاهرگ‌ها شود.

وریدهای سالم و قوی و دریچه‌هایی که درست عمل می‌کنند و نه‌تنها به پیشگیری از واریس می‌کنند بلکه تا حد زیادی باعث بهبود واریس‌های قبلی می‌شوند.

غذاهای مضر باعث شل شدن دیواره وریدها و نارسایی دریچه‌ها می‌شوند. از میان غذاهای مضر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• غذاهای نشاسته‌ای
• نمک اضافه
• غذاهای کنسروی
• غذای شور
• الکل

روشهای پیشگیری از واریس و رگهای عنکبوتی

سوالی که همه مراجعین بعد از درمان واریس دارند اینست که بعد درمان چکار کنیم دوباره واریس نگیریم؟؟ دکتر مهرداد اقدسی در ویدیو به زبان ساده راه‌های پیشگیری را مطرح می‌کنند.