زخم واریس به نام زخم استاز یا زخم وریدی هم شناخته می‌شوند. باوجودآنکه وقوع زخم به‌ندرت پیش می‌آید ولی هزینه‌های سنگینی را برای جامعه و فرد به دنبال دارد و کیفیت زندگی بیمار را دچار چالش می‌کند.
فهرست موضوعات
علل ایجاد زخم‌های پا
زخم‌های مزمن در پاها به علل مختلفی به وجود می‌آیند از جمله علل زخم‌های موجود در پا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
آرتریت روماتوئید و نارسایی مزمن وریدی
رگ شریانی، دیابت می‌باشد که باعث به وجود آمدن زخم می‌شود. نارسایی مزمن وریدی مسئول نزدیک به 80 درصد از زخم‌های مزمن در اندام تحتانی یا همان پا می‌باشد.
زخم‌های واریس پا
معمولاً زخم واریس پا در صورت عدم درمان به‌موقع پای مبتلا به واریس رخ می‌دهد. زخم معمولاً در پا با ورم نسبتاً شدید و دائمی و دچار تغییرات پوستی رویت می‌شود.
پای مبتلا به واریس
پای مبتلا به واریس، نیاز به رسیدگی و مراقبت دارد. هرگونه تغییرات پوستی، بروز خارش و تغییر رنگ پوست در پا و ورم می‌تواند مستعدکننده شرایط برای بروز زخم واریس پا باشند.
علائم ظاهری زخم واریس پا
این گروه از زخم‌ها اغلب ابعاد نسبتاً بزرگی دارند، عمق زخم کم است و در ناحیه بالای استخوان قوزک پا رویت می‌شوند. معمولاً در پاهای ورم‌کرده، مبتلا به واریس در کنار تغییر رنگ پوستی و دچار اگزمای وریدی بیشتر بروز می‌کند.
تغییرات پوستی و نیز کناره‌های نامنظم زخم از ویژگی‌های دیگر زخم واریسی هستند. این زخم‌ها بعد از درمان ممکن است دوباره عود کنند و درمان آنها زمان بر است.
عکس زخم واریس
عوامل ایجاد زخم واریس
عوامل متعددی می‌توانند ایجاد زخم را منجر شوند که به‌اختصار می‌توان موارد ذیل را نام برد:
- بالارفتن سن و به دنبال آن کاهش تحرک به‌خاطر مشکلاتی همچون آرتروز می‌تواند باعث زخم پا شود.
- ترومبوفلبیت یا لخته خون سطحی
- ورم
- ترومبوز عمقی وریدی: سابقه لخته خون در عروق عمقی باعث آسیب به دریچه‌ها در دیواره رگ‌ها می‌شود و در آخر به تشدید ورم می‌انجامد.
- افرادی که دائم یکجا می‌نشینند یا یکجا می‌ایستند.
- آسیب و یا تروما در پا
- جراحی تعویض مفصل زانو و یا لگن هم به‌خاطر محدودیت حرکتی ایجاد شده می‌تواند منجر به زخم وریدی شود.
- چاقی و نداشتن تحرک کافی: وزن اضافی با بالابردن فشار واردآمده بر پاها باعث زخم وریدی می‌شود. معمولاً افراد مبتلا به چاقی تحرک کمی دارند و مشکلاتی برای راه‌رفتن دارند که مانع از داشتن فعالیت بدنی کافی در آنها می‌شود. این عوامل با هم باعث تضعیف عضله ساق پا در پمپ خون به سمت قلب می‌شود و در نهایت باعث آسیب به گردش خون محیطی در پاها می‌شود.
- خانم‌ها بیشتر از آقایان به زخم واریس دچار می‌شوند.
علت زخم واریس
هنوز علت بروز زخم واریس به‌صورت کامل مشخص نشده است آنچه به نظر می‌آید مواردی که در ادامه ذکر می‌کنیم همگی از علل بروز زخم واریس هستند.
- نارسایی وریدی توام با افزایش فشار وریدی می‌تواند باعث بروز زخم پا شود.
- نداشتن تحرک کافی
- عدم کارایی پمپ عضله ساق پا
- اختلال در عملکرد دریچه‌های موجود در دیواره وریدها در نتیجه آسیب و جراحت
- اختلالات مادرزادی
- ترومبوز وریدی یا فلبیت
رفلاکس یا برگشت خون وریدی با تجمع خون در سیستم وریدی و آسیب به سیستم مویرگی همراه خواهد بود. واکنش‌های التهابی باعث تشکیل زخم و مانع از بهبود آن می‌شوند. شناخت دلیل به وجود آمدن زخم می‌تواند در رفع آن بسیار مؤثر باشد.
برای تشخیص زخم واریس چه معاینات و روش تشخیصی بکار می‌رود؟
برای شناخت نوع زخم ممکن است از شاخص پایی بازویی استفاده شود که یک تست سریع برای تشخیص اولیه بیماری عروق محیطی می‌باشد.
سونوگرافی داپلر وریدی، پلتیسموگرافی و ونوگرافی هم در تشخیص علت موارد زخم بکار می‌روند.
درمان زخم واریس
روند درمان نیاز به صبر و حوصله دارد و در مجموع شامل بر انجام اقدامات اولیه به‌منظور بهبود گردش خون جهت تسهیل روند بستن زخم، پاک‌سازی زخم، درمان واریس پا و حتی اقدامات جراحی در موارد لزوم است.
درمان فشاری
کم‌کردن ورم از اولین اقدامات در درمان زخم واریس است به این منظور از روش درمان فشاری استفاده می‌شود. درمان فشاری شامل بر بانداژ مناسب در مراحل اولیه، جوراب واریس و استفاده از پمپ‌های بادی برای بیماران بستری است. درمان فشاری علاوه بر کاهش ورم با بهبود برگشت خون به سمت قلب، درد را کم می‌کند و روند بهبودی زخم را سرعت می‌بخشد.
معمولاً در مراحل حاد و اولیه توصیه به استفاده از بانداژ فشاری چندلایه و یا جوراب فشار کلاس 2 می‌شود. برای انجام صحیح بانداژ و کمک به بهبود جریان خون نیاز به راهنمایی و آموزش توسط کارشناس یا پزشک زخم وجود دارد.
بالا نگه داشتن پاها
قراردادن بالش زیر پا در حالت استراحت به‌نحوی‌که پاها بالاتر از سطح قلب قرار گیرد به بیماران توصیه می‌شود. این کار با کم‌کردن ورم در پاها به بهبود هر چه سریع‌تر زخم کمک می‌کند. توصیه می‌شود پاها 3 تا 4 بار در روز و هر بار 30 دقیقه بالا قرار گیرند.
پانسمان
معمولاً پانسمان زیر پوشش فشاری اعم از بانداژ یا جوراب واریس اعمال می‌شود. تا مانع از چسبیدن جوراب به زخم و ایجاد حس ناخوشایند شود.
داروهای مورداستفاده در درمان زخم پا کدام‌اند؟
Pentoxifyline
همراه با درمان فشاری مانند جوراب یا بانداژ برای کنترل زخم تجویز می‌شود و به بهبود گردش خون مویرگی کمک می‌کند. این دارو در بیمارانی که تحمل یا توان استفاده از جوراب را ندارند هم می‌شود استفاده شود.
عوارض جانبی این دارو شامل: علایم گوارشی مثل تهوع، اسهال و استفراغ و سوزش سر دل و کاهش اشتها است.
آسپرین
این دارو هم به روند بهبود زخم کمک می‌کند و اندازه زخم را در مقایسه با استفاده از درمان فشاری به‌تنهایی به میزان قابل‌ملاحظه‌ای کمتر می‌کند.
آنتی‌بیوتیک خوراکی
مصرف آنتی‌بیوتیک فقط در صورت بروز التهاب پوستی (سلولیتیس) توصیه می‌شود و نباید خودسرانه آنتی‌بیوتیک مصرف شود.
جراحی زخم واریس
در زخم‌هایی که مزمن می‌شوند گاهی نیاز به اقدامات مداخله‌ای مثل دبریدمان زخم پیش می‌آید. در فرایند دبرید بافت‌های نکروزه یا همان مرده برداشته می‌شود. این کار با روش‌های مکانیکی یا لارو درمانی و یا درمان آنزیمی انجام می‌گیرد.
در واقع آنچه می‌تواند باعث شود که زخم مجدد عود نکند برطرف کردن علت اصلی بروز نارسایی وریدی و در نهایت ایجاد زخم است. به همین منظور انجام اقداماتی همچون:
درمان لیزری واریس پا یا درمان واریس با روش رادیوفرکوئنسی که برای رفع واریس ورید سافن بکارمی‌روند.
برطرف کردن انسداد یا تنگی وریدی با استنت گذاری وریدی در ورید ایلیاک و برداشت رگهای نارسا با فلبکتومی یا اسکلروتراپی همگی در بسته شدن موثر زخم مفید هستند.
لیزردرمانی واریس و دیگر روش‌های درمان واریس نه‌تنها طول دوره بهبود زخم را کم می‌کنند بلکه احتمال بروز مجدد زخم را بیش از 50% درصد کاهش می‌دهند.
برای پیشگیری از عود مجدد زخم واریس چه توصیه‌هایی می‌شود؟
- بالا نگه‌داشتن پاها در زمان استراحت یکی از مواردی است که از فرد مستعد ایجاد زخم خواسته می‌شود که مرتب انجام شود.
- بعد از بسته‌شدن زخم توصیه به پوشیدن مرتب جوراب واریس می‌شود تا جلوی عود مجدد زخم گرفته شود.
البته ادامه دادن درمان فشاری کار ساده‌ای نیست معمولاً محدودیت حرکتی به‌واسطه سن و مشکلات موازی مثل آرتروز، درد، درماتیت و حساسیت پوست ناحیه اطراف زخم مانع از ادامه درمان فشاری و پوشیدن جوراب می‌شود.
- کم‌کردن وزن در بیماران با چاقی مفرط احتمال بروز مجدد زخم را کاهش می‌دهد.
- پیاده‌روی و داشتن تحرک بدنی هم برای پیشگیری از ایجاد زخم تازه خیلی مفید است.
و همان‌طور که اشاره شد درمان قطعی واریس و نارسایی وریدی با روش‌های مختلف درمان مانند درمان رادیوفرکانسی می‌تواند جلوی برگشت زخم را بگیرد.
با سلام. سلام اقای دکتر
وقت بخیر
پدرم با حدود هفتاد سال سن، چندین سال هستش که رگهای واریس پا دارند. مدتی هست که روی مچ پا زخم عفونی ایجاد شده ولی دردی نداره. عکسش رو هم میفرستم.
آقای دکتر با این توضیحات، بهترین روش درمان چیست و چطور میتونیم ویزیت غیرحضوری داشته باشیم.
سلام وقت شما بخیر
سونوگرافی کالر داپلر وریدی از اندام تحتانی در حالت ایستاده به منظور بررسی وضعیت رفلاکس ورید هاي سطحي و وريدهاي عمقي
و بررسي احتمال ترومبوز انجام و جواب رابه واتس اپ 09365066105 ارسال بفرمایید