باوجوداینکه تپش قلب می‌تواند نگران‌کننده باشد ولی معمولاً بی‌خطر است و در موارد نادری که در زمینه مشکلات قلبی مانند آریتمی باشد نیاز به درمان دارد.
فهرست موضوعات
علائم تپش قلب چیست
هنگام تپش قلب احساس می‌کنید که:
- قلبتان خیلی تند می‌زند
- یا احساس ضربه یا لگد یا لرزش سریع دارید
- یا اینکه احساس می‌کنید قلبتان نمی‌زند
- یا یکی در میان می‌زند
- یا احساس اینکه قلبتان دارد کنده می‌شود و پرواز می‌کند
- و یا یک‌دفعه می‌ریزد
شما ممکن است تپش را در سینه، گلو یا گردنتان احساس کنید و ممکن است در زمان استراحت یا فعالیت باشد.
درمان تپش قلب
تپش قلب به‌ندرت به درمان نیاز دارد مگر زمانی که در زمینه آریتمی ایجاد شده باشد. پزشک اگر علت تپش قلب شما را پیدا کرد آن علت را درمان می‌کند در غیر این صورت راه‌هایی را به شما توصیه می‌کند که از عوامل مستعدکننده‌ای که باعث تپش قلب می‌شود دوری کنید.
تصحیح سبک زندگی
مناسب‌ترین راه درمان تپش قلب، اجتناب از عوامل مستعدکننده‌ای است که باعث ایجاد تپش می‌شوند.
کاهش استرس
تکنیک‌های ریلکس شدن مانند یوگا، مدیتیشن یا نفس عمیق را تمرین کنید.
اجتناب از محرک‌ها
کافئین، نیکوتین، الکل و بعضی از داروهای سرماخوردگی مثل سدوافدرین و نوشیدنی‌های انرژی‌زا می‌تواند ضربان قلب شما را سریع یا نامنظم کند.
اجتناب از مصرف داروهای غیرقانونی
کوکائین و آمفتامین می‌توانند باعث تپش قلب شوند.
اجتناب از مکمل‌های غذائی و گیاهی
اگر تغییرات سبک زندگی در برطرف‌کردن تپش قلب کمکی نکرد، در بعضی از موارد پزشک داروهای بتابلاکر یا کلسیم بلاکر تجویز می‌کند.
علت تپش قلب
احساس تپش در قلب احتمال زیاد به علت یکی از موارد زیر است:
- هیجانات روحی مانند استرس، اضطراب و حملات پانیک
- افسردگی
- ورزش‌های شدید
- محرک‌هایی مانند کافئین که در قهوه و نوشابه‌های انرژی‌زا، نیکوتین و الکل موجود است.
- داروهای غیرمجاز مانند کوکائین و آمفتامین
- داروهایی مانند داروهای سرفه و سرماخوردگی (سدوافدرین و دکونژستان‌ها) ،داروهایی که در درمان آسم استفاده می‌شود مانند اسپری سالبوتامول و قرص‌های لاغری
- شرایط طبی مانند بیماری تیروئید، کاهش قند خون، کم‌خونی، کاهش فشارخون، تب و کم‌آبی بدن
- تغییرات هورمونی که همراه با عادت ماهانه خانم‌ها است، حاملگی یا درست قبل از یائسگی. البته گاهی وقت‌ها تپش قلب در حاملگی علامت کم‌خونی است.
- مکمل‌های غذائی و گیاهی
- سطوح غیرطبیعی نمک‌های بدن (الکترولیت‌ها)
بعضی از افراد پس از خوردن غذاهای سنگین کربوهیدرات دار، شیرین یا چرب دچار تپش قلب می‌شوند. گاهی خوردن غذاهایی که مقادیر زیادی گلوتامات منوسدیم، نیترات یا نمک سدیم دارند باعث تپش می‌شود.
اگر شما پس از خوردن غذاهای خاص دچار تپش می‌شوید می‌تواند حساسیت غذائی مطرح باشد.
گاهی تپش قلب علامت یک مشکل جدی‌تر مانند ریتم غیرطبیعی قلب یا آریتمی است.
اگر شما بیماری قلبی مانند موارد زیر را دارید تپش قلب شما احتمالاً در زمینه آریتمی ناشی از بیماری قلبی است.
- اختلالات مادرزادی قلب
- اختلالات دریچه‌ای قلب
- تصلب شرائین یا گرفتگی عروق قلب
- سابقه سکته قلبی
- نارسائی قلبی
- بیماری ماهیچه قلب و یا سابقه عمل جراحی قلب
تغییرات ریتم قلب (آریتمی) ممکن است به‌صورت افزایش ضربان قلب (تاکیکاردی) و یا گاهی به‌صورت کاهش ضربان قلب (برادیکاردی) یا به‌صورت تعداد ضربان قلب طبیعی باشد ولی نسبت به ریتم طبیعی قلب فرق کرده و گاهی می‌تواند ترکیبی از هر سه باشد.
ضربان قلب به واسطه هدایت الکتریکی در قلب بوجود می‌آید هر نوع تغییری می‌تواند باعث بروز آریتمی قلبی شود.
فاکتورهای خطر
شما ممکن است در ریسک تپش باشید اگر:
- خیلی استرس دارید
- اختلال اضطرابی یا حملات پانیک دارید.
- حامله هستید.
- مواد محرک‌زا مصرف می‌کنید مانند کافئین، نیکوتین، الکل، کوکائین و آمفتامین.
- داروهای سرماخوردگی و آسم یا قرص‌های لاغری و یا مکمل‌های غذائی مصرف می‌کنید.
- پرکاری تیروئید دارید.
- مشکلات قلبی دارید مانند آریتمی، اختلالات مادرزادی قلب، اختلالات دریچه‌ای قلب، سکته قلبی و یا سابقه جراحی قلبی.
عوارض تپش قلب
تپش قلب معمولاً عوارض کمی دارد مگر اینکه علت قلبی داشته باشد. عوارض تپش که علل قلبی دارند شامل موارد زیر است:
غش‌وضعف و بی‌حالی
اگر ضربان قلب شما سریع می‌زند فشار خونتان می‌تواند بیفتد و باعث افتادن شما بر زمین شود. در این عارضه اگر شما مشکل قلبی مانند بیماری مادرزادی قلب یا بیماری دریچه‌ای قلب دارید بیشتر دیده می‌شود.
ایست قلبی
به‌ندرت تپش به‌وسیله آریتمی خطرناک و تهدیدکننده حیات ایجاد می‌شود و باعث ایست قلبی می‌شود.
سکته مغزی
اگر تپش قلب در زمینه ریتم فیبریلاسیون دهلیزی باشد، حفرات بالای قلب (دهلیزها) دچار لرزش می‌شوند و خون در این حفرات تجمع پیدا می‌کند و باعث تشکیل لخته می‌شود و اگر این لخته کنده شود می‌تواند باعث انسداد شریان مغزی و سکته مغزی شود.
نارسائی قلبی
اگر قلب شما مدت طولانی خون را به طور غیر مؤثر پمپاژ کند نارسائی قلب می‌تواند رخ دهد. گاهی کنترل کردن تعداد ضربان آریتمی می‌تواند باعث بهبود عملکرد قلب شود.
سکته قلبی ممکن است در هر شرایط و در هر سنی اتفاق افتد. پس بهتر است قبل از هر چیزی علائم این شرایط خطرناک را بدانید تا زودتر متوجه شرایط خود شوید.
تشخیص تپش قلب
پزشک از شما شرح‌حال می‌گیرد و با گوشی پزشکی قلب شما را معاینه می‌کند و دنبال مواردی که در شما باعث تپش قلب شده می‌گردد مثلاً بزرگی غده تیروئید.
گاهی وقت‌ها یک آزمایش خون می‌تواند به پزشک در شناسائی علت تپش قلب کمک کند.
اگر پزشک احتمال دهد که تپش قلب شما در زمینه آریتمی ایجاد شده است تست‌های زیر را ممکن است برای شما درخواست کند.
نوار قلب
در این تست غیرتهاجمی، تکنسین لیدها را روی سینه، دست‌ها و پاهای شما می‌گذارد تا سیگنال‌های الکتریکی قلب شما را ثبت کند.
هولتر مانیتورینگ
وسیله قابل حملی است که نوار قلب مداوم در فعالیت روزمره شما را معمولاً برای 24 تا 72 ساعت ثبت می‌کند. هولتر مانیتورینگ زمانی استفاده می‌شود که تپش قلب شما در نوار قلب نشان داده نشود.
اکوکاردیوگرافی
این تست غیرتهاجمی به کمک امواج صوتی از قلب شما فیلم می‌گیرد و جریان خون و اختلالات ساختاری قلب را نشان می‌دهد.
اگر لازم باشد پزشک در این مرحله شما را به الکترو فیزیولوژیست (فوق‌تخصص آریتمی) ارجاع می‌دهد.
مطالعه الکتروفیزیولوژی
برای انجام این مطالعه، الکترو فیزیولوژیست کاتترهایی را از طریق وریدها و گاهی شریان کشاله ران در داخل قلب قرار می‌دهد و تحریکاتی را از طریق کاتترها به حفرات قلب می‌فرستد و با استفاده از سیگنال‌های دریافتی، فعالیت الکتریکی قلب را بررسی می‌کند و امواج نامنظم قلب را کشف می‌کند و بدین صورت نوع و محل آریتمی را مشخص می‌کند.
ویزیت پزشک
اگر تپش همراه با تنگی نفس شدید، درد قفسه سینه یا غش‌وضعف و بی‌حالی شدید است باید سریع به اورژانس مراجعه کنید.
اگر تپش کوتاه است و علائم نگران‌کننده ندارید وقت ویزیت از پزشک بگیرید.
پزشک می‌تواند به شما کمک کند و تشخیص دهد که آیا تپش شما بی‌ضرر است یا در زمینه آریتمی یا مشکلات قلبی جدی‌تر به وجود آمده است.
در قرار ملاقات با پزشک یک سری اطلاعات باید در اختیار پزشک بگذارید. در مورد اینکه
- فشارخون بالا
- دیابت
- سابقه بیماری قلبی
- آریتمی
- سابقه سکته مغزی
- یا سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارید یا خیر.
هم چنین در مورد استرس‌های بزرگ یا تغییر اخیر در زندگی‌تان به پزشک بگوئید. پزشک را در جریان مصرف داروها، ویتامین‌ها، الکل، سیگار و مواد مخدر قرار دهید.
یک سری سؤالات نیز پزشک در مورد تپش قلب شما می‌پرسد:
- آیا تپش قلب شما دائمی یا گهگاهی است؟ هرچند وقت یک‌بار سراغ شما می‌آید؟
- آیا تپش شما به طور ناگهانی شروع یا متوقف می‌شود؟
- آیا تپش شما الگوی خاصی دارد مثلاً در زمان خاصی یا با فعالیت خاصی رخ می‌دهد؟
- چه چیزی علائم تپش شما را بهتر یا بدتر می‌کند؟
- آیا علائم دیگر مانند تنگی نفس، درد سینه، ضعف و بی‌حالی یا سرگیجه همراه تپش قلب دارید؟
- آیا قبلاً اختلالات ریتم قلبی یا آریتمی مانند فیبریلاسیون دهلیزی داشته‌اید؟
هنگام ویزیت، شما می‌توانید این سؤالات را از پزشک بپرسید:
- علت تپش قلب من چیست؟
- چه آزمایشاتی برای تشخیص علت تپش قلب نیاز دارم؟
- آیا نیاز به پیگیری دارم؟
- چه درمانی نیاز دارم؟
- آیا بیماری دیگری دارم؟ و چگونه می‌توانم به بهترین نحوی هر دو را مدیریت کنم؟
- آیا باید جهت ادامه درمان به فوق‌تخصص آریتمی مراجعه کنم؟