چرا تپش قلب می‌گیریم و چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟

با وجود اینکه تپش قلب می‌تواند نگران کننده باشد ولی معمولا بی‌خطر است و در موارد نادری که در زمینه مشکلات قلبی مانند آریتمی باشد نیاز به درمان دارد.

علائم تپش قلب چیست

هنگام تپش قلب احساس می کنید که قلبتان خیلی تند می زند یا احساس ضربه یا لگد یا لرزش سریع دارید یا اینکه احساس می‌کنید قلبتان نمی‌زند یا یکی در میان می‌زند یا احساس اینکه قلبتان دارد کنده می شود و پرواز می کند و یا یک دفعه می ریزد پیدا می‌کنید.

شما ممکن است تپش را در سینه، گلو یا گردنتان احساس کنید و ممکن است در زمان استراحت یا فعالیت باشد.

علت تپش قلب

احساس تپش در قلب احتمال زیاد به علت یکی از موارد زیر است:

• هیجانات روحی مانند استرس، اضطراب و حملات پانیک
• افسردگی
• ورزش‌های شدید
• محرک‌هایی مانند کافئین که در قهوه و نوشابه های انرژی زا، نیکوتین و الکل موجود است.
• داروهای غیر مجاز مانند کوکائین و آمفتامین
• داروهایی مانند داروهای سرفه و سرماخوردگی (سدوافدرین و دکونژستان ها) ،داروهائی که در درمان آسم استفاده می شود مانند اسپری سالبوتامول و قرص های لاغری
• شرایط طبی مانند بیماری تیروئید، کاهش قند خون، کم خونی، کاهش فشار خون، تب و کم آبی بدن
• تغییرات هورمونی که همراه با عادت ماهانه خانمها است، حاملگی یا درست قبل از یائسگی. البته گاهی وقتها تپش قلب در حاملگی علامت کم خونی است.
• مکمل‌های غذائی و گیاهی
• سطوح غیرطبیعی نمک‌های بدن (الکترولیت‌ها)

بعضی از افراد پس از خوردن غذاهای سنگین کربوهیدرات دار، شیرین یا چرب دچار تپش قلب می‌شوند. گاهی خوردن غذاهائی که مقادیر زیادی گلوتامات منوسدیم، نیترات یا نمک سدیم دارند باعث تپش می‌شود.

اگر شما پس از خوردن غذاهای خاص دچار تپش می‌شوید می تواند حساسیت غذائی مطرح باشد.

گاهی تپش قلب علامت یک مشکل جدی‌تر مانند ریتم غیر طبیعی قلب یا آریتمی می باشد.

اگر شما بیماری قلبی مانند اختلالات مادرزادی قلب، اختلالات دریچه ای قلب، تصلب شرائین یا گرفتگی عروق قلب، سابقه سکته قلبی، نارسائی قلبی، بیماری ماهیچه قلب و یا سابقه عمل جراحی قلب دارید تپش قلب شما احتمالا در زمینه آریتمی ناشی از بیماری قلبی است.

تغییرات ریتم قلب (آریتمی) ممکن است به صورت افزایش ضربان قلب (تاکیکاردی) و یا گاهی به صورت کاهش ضربان قلب (برادیکاردی) یا به صورت تعداد ضربان قلب طبیعی باشد ولی نسبت به ریتم طبیعی قلب فرق کرده و گاهی می تواند ترکیبی از هر سه باشد.

فاکتورهای خطر

شما ممکن است در ریسک تپش باشید اگر:

• خیلی استرس دارید
• اختلال اضطرابی یا حملات پانیک دارید.
• حامله هستید.
• مواد محرک‌زا مصرف می‌کنید مانند کافئین، نیکوتین، الکل، کوکائین و آمفتامین.
• داروهای سرماخوردگی و آسم یا قرص‌های لاغری و یا مکمل‌های غذائی مصرف می‌کنید.
• پرکاری تیروئید دارید.
• مشکلات قلبی دارید مانند آریتمی، اختلالات مادرزادی قلب، اختلالات دریچه‌ای قلب، سکته قلبی و یا سابقه جراحی قلبی.

عوارض تپش قلب

تپش قلب معمولاً عوارض کمی دارد مگر اینکه علت قلبی داشته باشد. عوارض تپش که علل قلبی دارند شامل موارد زیر است:

غش و ضعف و بیحالی

اگر ضربان قلب شما سریع می زند فشار خونتان می تواند بیفتد و باعث افتادن شما بر زمین شود. در این عارضه اگر شما مشکل قلبی مانند بیماری مادرزادی قلب یا بیماری دریچه ای قلب دارید بیشتر دیده می شود.

ایست قلبی

به ندرت تپش به وسیله آریتمی خطرناک و تهدید کننده حیات ایجاد می شود و باعث ایست قلبی می‌شود.

سکته مغزی

اگر تپش قلب در زمینه ریتم فیبریلاسیون دهلیزی باشد، حفرات بالای قلب (دهلیزها) دچار لرزش می‌شوند و خون در این حفرات تجمع پیدا می‌کند و باعث تشکیل لخته می‌شود و اگر این لخته کنده شود می‌تواند باعث انسداد شریان مغزی و سکته مغزی شود.

 نارسائی قلبی

اگر قلب شما مدت طولانی خون را به طورغیر موثر پمپاژ کند نارسائی قلب می‌تواند رخ دهد. گاهی کنترل کردن تعداد ضربان آریتمی می تواند باعث بهبود عملکرد قلب شود.

تشخیص تپش قلب

پزشک از شما شرح حال می گیرد و با گوشی پزشکی قلب شما را معاینه می‌کند و دنبال مواردی که در شما باعث تپش قلب شده می گردد مثلا بزرگی غده تیروئید. گاهی وقتها یک آزمایش خون می‌تواند به پزشک در شناسائی علت تپش قلب کمک کند.

اگر پزشک احتمال دهد که تپش قلب شما در زمینه آریتمی ایجاد شده است تستهای زیر را ممکن است برای شما درخواست کند.

نوار قلب

در این تست غیر تهاجمی، تکنسین لیدها را روی سینه، دستها و پاهای شما می گذارد تا سیگنالهای الکتریکی قلب شما را ثبت کند.

هولتر مانیتورینگ

وسیله قابل حملی است که نوار قلب مداوم در فعالیت روزمره شما را معمولا برای ۲۴ تا ۷۲ ساعت ثبت می کند. هولتر مانیتورینگ زمانی استفاده می‌شود که تپش قلب شما در نوار قلب نشان داده نشود.

اکوکاردیوگرافی

این تست غیر تهاجمی به کمک امواج صوتی از قلب شما فیلم می گیرد و جریان خون و اختلالات ساختاری قلب را نشان می دهد.

اگر لازم باشد پزشک در این مرحله شما را به الکتروفیزیولوژیست (فوق تخصص آریتمی) ارجاع می دهد.

مطالعه الکتروفیزیولوژی

برای انجام این مطالعه، الکتروفیزیولوژیست کاتترهائی را از طریق وریدها و گاهی شریان کشاله ران در داخل قلب قرار می دهد و تحریکاتی را از طریق کاتترها به حفرات قلب می فرستد و با استفاده از سیگنالهای دریافتی، فعالیت الکتریکی قلب را بررسی می کند و امواج نامنظم قلب را کشف می کند و بدین صورت نوع و محل آریتمی رامشخص می کند.

درمان تپش قلب

تپش قلب به ندرت به درمان نیاز دارد مگر زمانی که در زمینه آریتمی ایجاد شده باشد . پزشک اگرعلت تپش قلب شما را پیدا کرد آن علت را درمان می کند در غیر این صورت  راههائی را به شما توصیه می کند که از عوامل مستعد کننده ای که باعث تپش قلب می شود دوری کنید.

تصحیح سبک زندگی

مناسبترین راه درمان تپش قلب، اجتناب از عوامل مستعد کننده ای است که باعث ایجاد تپش می شوند.

کاهش استرس

تکنیکهای ریلکس شدن مانند یوگا، مدیتیشن یا نفس عمیق را تمرین کنید.

اجتناب از محرک ها

کافئین، نیکوتین، الکل و بعضی از داروهای سرماخوردگی مثل سدوافدرین و نوشیدنی های انرژی زا می تواند ضربان قلب شما را سریع یا نامنظم کند.

اجتناب از مصرف داروهای غیر قانونی

کوکائین و آمفتامین می توانند باعث تپش قلب شوند.

اجتناب از مکمل‌های غذائی و گیاهی

اگر تغییرات سبک زندگی در برطرف کردن تپش قلب کمکی نکرد، در بعضی از موارد پزشک داروهای بتا بلاکر یا کلسیم بلاکر تجویز می کند.

ویزیت پزشک

اگر تپش همراه با تنگی نفس شدید، درد قفسه سینه یا غش و ضعف و بی حالی شدید است باید سریع به اورژانس مراجعه کنید. اگر تپش کوتاه است و علائم نگران کننده ندارید وقت ویزیت از پزشک بگیرید. پزشک می تواند به شما کمک کند و تشخیص دهد که آیا تپش شما بی ضرر است یا در زمینه آریتمی یا مشکلات قلبی جدی تر به وجود آمده است.
در قرار ملاقات با پزشک یک سری اطلاعات باید در اختیار پزشک بگذارید. در مورد اینکه فشار خون بالا، دیابت، سابقه بیماری قلبی، آریتمی، سابقه سکته مغزی یا سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارید یا خیر. هم چنین در مورد استرس های بزرگ یا تغییر اخیر در زندگیتون به پزشک بگوئید. پزشک را در جریان مصرف داروها، ویتامین ها، الکل، سیگار و مواد مخدر قرار دهید.
یک سری سوالات نیز پزشک در مورد تپش قلب شما می پرسد:

• آیا تپش قلب شما دائمی یا گهگاهی است؟ هر چند وقت یک بار سراغ شما می آید؟
• آیا تپش شما بطور ناگهانی شروع یا متوقف می شود؟
• آیا تپش شما الگوی خاصی دارد مثلا در زمان خاصی یا با فعالیت خاصی رخ می دهد؟
• چه چیزی علائم تپش شما را بهتر یا بدتر می کند؟
• آیا علائم دیگرمانند تنگی نفس، درد سینه، ضعف و بی حالی یا سرگیجه همراه تپش قلب دارید؟
• آیا قبلا اختلالات ریتم قلبی یا آریتمی مانند فیبریلاسیون دهلیزی داشته اید؟

هنگام ویزیت، شما می‌توانید این سوالات را از پزشک بپرسید:

• علت تپش قلب من چیست؟
• چه آزمایشاتی برای تشخیص علت تپش قلب نیاز دارم؟
• آیا نیاز به پیگیری دارم؟
• چه درمانی نیاز دارم؟
• آیا بیماری دیگری دارم؟ و چگونه می توانم به بهترین نحوی هر دو را مدیریت کنم؟
• آیا باید جهت ادامه درمان به فوق تخصص آریتمی مراجعه کنم؟