واریس در بارداری: علت و درمان + از خطرات واریس در بارداری آگاه باشید!

واریس در دوران بارداری یک عارضه شایع است که با علائم تورم، درد، احساس سنگینی در پاها خود را نشان می‌دهد و ممکن است سوزش و خارش نیز از علائم همراه آن باشد. افزایش مویرگ‌ها و رگ‌های برجسته در پاها که تا ناحیه تناسلی را هم می‌گیرد از دیگر نشانه‌های واریس بارداری است. در این مقاله با واریس بارداری، عوارض و نحوه درمان آن آشنا خواهیم شد.

واریس در بارداری چیست؟

واریس بارداری، که به آن واریس‌های حاملگی هم می‌گویند، رگ‌های متورم و پیچ‌خورده‌ای هستند که در دوران بارداری، به خصوص در سه ماهه سوم، بیشتر در پاها، مچ پا و ناحیه تناسلی خارجی ظاهر می‌شوند. واریس در اطراف مقعد نیز می‌تواند رخ دهد که به آن بواسیر می‌گویند. رگ‌های عنکبوتی و رگ‌های طنابی روی پاها نیز از دیگر واریس‌های شایع در دوران بارداری هستند.

واریس دستگاه تناسلی، واریس واژن در بارداری

در دوران بارداری، خون‌رسانی به لگن افزایش می‌یابد و برگشت خون به قلب آهسته‌تر می‌شود. به همین دلیل، واریس واژن در بارداری یک موضوع نسبتاً شایع است و جای نگرانی ندارد.

این نوع واریس معمولاً در ناحیه تناسلی ایجاد می‌شود و به صورت رگ‌های برجسته و بنفش یا آبی دیده می‌شود. واریس واژن در دوران بارداری معمولاً خود بخود و بدون هیچ اقدامی طی شش هفته تا شش ماه پس از زایمان از بین می‌رود.

در صورتی که واریس دستگاه تناسلی پس از شش ماه از بین نرفت، می‌توان از روش‌های درمانی مانند اسکلروتراپی و در موارد شدیدتر از آمبولیزاسیون استفاده کرد.

علایم واریس واژن

• شایع‌ترین علائمی که زنان تجربه می‌کنند درد اطراف لگن و یا کمر است و درد اغلب در طول روز بدتر می‌شود.
• درد همچنین در حین مقاربت جنسی و قاعدگی تشدید می‌شود.
•  احساس تکرر ادرار

خطرات واریس واژن در بارداری

واریس واژن روی نحوه زایمان یا سزارین تأثیری نمی‌گذارد و خطرناک نیست. این رگ‌ها جریان خون کمی دارند. در نتیجه، حتی اگر حین زایمان خونریزی نیز رخ دهد، به‌راحتی قابل‌کنترل است. به طور معمول واریس واژن در حدود شش هفته پس از زایمان از بین می‌رود.

واریس شکم در بارداری یا گرفتگی سیاهرگ شکم

واریس شکم معمولاً به دنبال لخته شدن خون در رگ‌های عمقی لگن و سیاهرگ اصلی شکم به وجود می‌آید. چون راه اصلی سیاهرگی بسته شده است. این رگ‌های واریس به‌صورت جبرانی عمل کرده و به نحوی در واقع کمک به برگشت خون می‌کنند. راه درمان آنها این است که رگ اصلی لخته شده را به‌توسط استنت گذاری و بالون باز کنیم.

این روش درمان را ونوپلاستی می‌گویند که در بیمارستان انجام می‌شود. پس از انجام ونوپلاستی موفق، به‌مرور واریس شکم خودبه‌خود جمع و کوچک می‌شود. راه درمان این است البته نیاز به مشاوره حضوری دارد.

علایم واریس در بارداری

• خارش و ناراحتی در پوست بالای رگ‌ها
• پاهای متورم (تجمع مایع)
• گرفتگی عضلانی
• حساسیت
• کبودی
• عارضه‌های پوستی مانند اگزما یا زخم واریسی (در موارد شدید)

علت واریس بارداری

از جمله تغییرات فیزیولوژیک که واریس بارداری را به وجود می‌آورند به موارد ذیل می‌توان اشاره کرد.

بالارفتن سطح هورمون پروژسترون

سطح خونی این هورمون همگام با پیشرفت حاملگی بالا می‌رود، از جمله عملکردهای آن می‌توان به شل شدن و انبساط رگ‌ها و دریچه‌های لانه‌کبوتری اشاره کرد.‌

افزایش حجم خون در گردش

میزان خون در گردش در طی بارداری به‌منظور تأمین نیازهای روزافزون جنین درحال‌رشد تا 50 درصد افزایش می‌یابد که به نوبه خود باعث افزایش حجم خون موجود در رگ‌های پا وابتلا به واریس بارداری می‌شود.

بزرگ‌شدن رحم

همگام با رشد جنین و اتساع رحم، فشار بیشتری به رگ‌های حامل خون از قلب به سمت پاها و یا از پاها به سمت قلب وارد می‌شود که این فشار مانع از جریان راحت خون شده و باعث انباشت خون در وریدها و واریس بارداری می‌شود.
برای پیشگیری از بروز خطرات واریس در بارداری و یا تشدید آن در زنان باردار راهکارهایی وجود دارد که برای داشتن بارداری سالم به زنان باردار توصیه می‌شود تا از آن پیروی کنند.

مشورت با پزشک در صورت ابتلا به واریس در بارداری

1. اگر تصمیم دارید اقدام به بارداری نمایید، در صورت ابتلا به واریس در بارداری قبلی یا سابقه خانوادگی واریس حتماً با بهترین متخصص واریس مشورت و سلامت عروق پایتان را چک کنید.
2. در مورد میزان مطلوب افزایش وزن در طی بارداری و الگوی افزایش وزن توصیه شده طی ماه‌های مختلف بارداری با پزشک متخصص زنان یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
3. حفظ وزن مطلوب و اجتناب از افزایش وزن بیش از حد می‌تواند فشار وارده به رگ‌ها را تعدیل کند.
4. در صورت توصیه پزشک یا ماما به شما برای استراحت مطلق حتماً در خصوص پوشیدن جوراب فشاری به‌منظور پیشگیری از لخته خون در پا بعد از زایمان با ایشان مشورت کنید.

آیا درد پا در بارداری خطرناک است؟ علت درد پا در بارداری

یکی از شکایت‌های شایع خانم‌های باردار درد ساق پا و کشاله ران پا است. در سه ماهه دوم و سوم به دلیل انقباضات غیر ارادی عضلات و افزایش گردش خون و هم چنین افزایش وزن درد کشاله ران و ساق در خانم های باردار ایجاد می‌شود و عارضه شایع بارداری است. تورم ،خستگی و احساس فشار بر کف پا و رگ‌های واریسی از علایم همراه این عارضه هستند.
این علامت جای نگرانی ندارد و با ورزش و کنترل وزن بهبود می‌یابد اما اگر درد و علایم همراه آن شدید باشد باید حتما با پزشک خود مشورت کنید.

کدام واریس‌ها قبل بارداری باید درمان شود؟

پرسش‌های متداول و پاسخ دکتر مهرداد اقدسی را ادامه مطالعه کنید:

مراجعه کننده محترم دیگری پرسیده‌اند:

و سوال دیگری که مراجع‌کننده‌های بسیار می‌پرسند به صورت زیر است:

پیشگیری از واریس بارداری

یکی از کلیدهای اصلی پیشگیری از واریس بارداری تقویت گردش خون است. در ادامه راهکارهای تقویت گردش خون و پیشگیری از واریس بارداری را برای شما عزیزان گردآوری کرده‌ایم.

پیروی از برنامه ورزشی منظم

برای بهبود گردش خون و کمک به تقویت جریان خون در اندام‌ها به زنان باردار توصیه می‌شود ورزش کنند. در حال حاضر پیاده‌روی سریع به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه و داشتن نرمش‌های متناسب با شرایط مادر توصیه می‌شود.

بالا قراردادن پاها

تکیه پاها به دیوار به صورتی که بالاتر از سطح قلب قرار بگیرند برای چند بار در طی روز به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه می‌تواند به مادران کمک کند.

درازکشیدن به پهلوی چپ در زمان خواب

در این حالت کمترین فشار در محیط شکمی بر روی رگ‌ها ایجاد می‌شود و جریان خون به سمت قلب تسهیل می‌شود. بهتر است مادر در زمان خواب به پهلوی چپ بخوابد و از بالش بین زانوها و پا استفاده کند تا فشار وارد به پاها به حداقل برسد.

گنجاندن منابع ویتامین C، E و A

گنجاندن این منابع در رژیم غذایی روزانه می‌تواند برای حفظ سلامت عروق مفید باشد.

پا روی پا نیندازید

در زمان نشستن پا روی پا نیندازید.

ایستادن و نشستن طولانی‌مدت

از ایستادن و نشستن طولانی بدون هیچ حرکت و تغییر حالت بدن بپرهیزید.

تغییر حالت بدنی

حداقل هر 30 تا 45 دقیقه یک‌بار حالت بدنی خود را تغییر دهید تا به بهبود جریان خون کمک کنید.

پیشگیری از یبوست

در طول بارداری توصیه‌های مرتبط با پیشگیری از یبوست را بکار بگیرید. یبوست یکی از عوارض فیزیولوژیک بارداری است که می‌تواند با افزایش فشار به عروق و بروز واریس همراه باشد.

درمان واریس واژن در دوران بارداری

دکتر مهرداد اقدسی می‌گوید درمان خاصی برای واریس واژن حین دوران بارداری توصیه نمی‌شود. بااین‌حال می‌توان آن را با راهکاری زیر تسکین داد.

راهکارهای مقابله با واریس واژن در حاملگی

• پوشیدن جوراب واریس دربارداری و استفاده از گن‌های مخصوص بارداری
• کمپرس سرد جهت جلوگیری از ورم رگ‌های واریسی
• استفاده از پدهای بهداشتی مخصوص بانوان
• در یک حالت خاص نمانید بلکه پوزیشن‌های نشستن و ایستادن را تغییر دهید.
• اگر احساس خارش دارید از پماد زینک اکساید استفاده کنید تا خارش شما کم شود.
• در دوره بارداری اگر پزشک صلاح بداند برای پیشگیری از ترومبوز در مادران در معرض خطر بیشتر بروز ترومبوز، هپارین تزریقی در سه ماه دوم یا سوم به مدت ۵ روز تجویز می‌کند.

جوراب طبی در دوران بارداری

امروزه انواع مختلف جوراب واریس مختص زنان باردار موجود است تا حین بارداری با پوشیدن این جوراب‌ها بتوانند از ایجاد ورم و درد ساق پاها جلوگیری نموده و به وریدهای پا در حفظ حالت ارتجاعی و برگشت به وضعیت اولیه پس از زایمان یاری برسانند. بهترین زمان پوشیدن جوراب واریس صبح‌ها قبل از برخاستن از بستر است و زمان استفاده از آن در طی روز است.

رگ‌های واریسی دوران بارداری چه زمانی از بین می‌روند؟

رگ‌های واریس پدیدار شده در اغلب بانوان در بازه زمانی ۶ ماه پس از زایمان و بچه‌دارشدن به میزان قابل‌توجهی محو شده و از بین می‌رود. اما احتمال این تغییر خوشایند در مادران با بارداری‌های مکرر و بافاصله زمانی کم کاهش می‌یابد.

درهرصورت اگر پس از طی شش ماه از زایمان، رگ‌های واریس محو نشدند نیاز به بررسی توسط متخصص و انجام اقدامات درمانی به‌منظور پیشگیری از واریس است.

به‌علاوه درصورتی‌که در بارداری قبلی ابتلا به واریس را تجربه نمودید و قصد بارداری مجدد دارید قبل از هر اقدامی با پزشک متخصص مشورت نمایید تا مشخص شود کدام رگ‌های واریسی نیاز به درمان دارند یا بی خطر هستند.